Τέσσερα κουαρτέτα - Four Quartets, T.S Eliot
Τέσσερις "φωνές" ή θέματα, ξεχωριστά να ακούγονται αλλά και όλα μαζί σε ένα ενιαίο σύνολο. Χάνεται κανείς μέσα σε εικόνες, σύμβολα και νοήματα στο κορυφαίο αυτό έργο του Έλιοτ. Χωρίς πολλές αναλύσεις (αυτά για τους κριτικούς λογοτεχνίας και τους φιλολόγους - παρελθέτω απ'εμού το ρόλο τούτο): Ο χρόνος,η μνήμη, η φαντασία, η ζωή, ο θάνατος, το φως, η αέναη ροή. Μέσα σε ένα κήπο, δίπλα σε ένα ποτάμι που εκβάλλει στη θάλασσα... Η Αγάπη και ο Λόγος... "στο ακίνητο σημείο του κόσμου που γυρίζει"..
πίνακας: sunflowers on dark, Nel Jansen
Βurnt Norton
V
ο χρόνος και η καμπάνα έχουν θάψει τη μέρα
το μαύρο σύννεφο μεταφέρει τον ήλιο μακριά
Θα στραφεί προς το μέρος μας το ηλιοτρόπιο,
θα λυγίσει προς το μέρος μας
η αγράμπελη ξεστρατίζοντας. έλικας και κλαράκι
θα πιαστούν και θα κολλήσουν;
Παγερά
δάχτυλα του κυπαρισσιού θα τυλιχτούν
πάνω μας; Αφού το φτερό της αλκυόνας
αποκρίθηκε με φως στο φως, και σωπαίνει,
το φως είναι ακίνητο
στο ακίνητο σημείο του κόσμου που γυρίζει.
East Coker
III
[.......]
Είπα στην ψυχή μου, μείνε ακίνητη, κι άσε το σκοτάδι
να σε κυριεύσει
γιατί θα'ναι το σκοτάδι του Θεού. Όπως σ'ένα θέατρο,
τα φώτα σβήνουν, για να αλλάξει το σκηνικό
μ'ένα υπόκωφο βουητό από φτερά, με μια κίνηση σκοταδιού
μες στο σκοτάδι,
και ξέρουμε ότι όλοι οι λόφοι και τα δέντρα,το μακρινό πανόραμα
και η τολμηρή επιβλητική πρόσοψη όλα θα κατέβουν -
ή όπως, όταν ο υπόγειος, μες στη σήραγγα, σταματά για πολύ
ανάμεσα σε δυο σταθμούς
και ανάβει η συζήτηση και σβήνει αργά μες στη σιωπή
και βλέπεις πίσω απο κάθε πρόσωπο
να βαθαίνει η κενότητα του νου
αφήνοντας μόνο τον αυξανόμενο τρόμο του να μην έχεις τίποτα
να σκεφτείς
ή όταν, ναρκωμένος με αιθέρα, ο νους έχει συνείδηση,
αλλά συνείδηση του τίποτα -
είπα στην ψυχή μου μείνε ακίνητη, και περίμενε
χωρίς ελπίδα
γιατί ελπίδα θα'ταν ελπίδα για το λάθος πράγμα
υπάρχει ακόμα πίστη
αλλά η πίστη κι η αγάπη κι η ελπίδα βρίσκονται
όλες στην αναμονή.
Να αναμένεις χωρίς σκέψη, γιατί δεν είσαι έτοιμη για σκέψη:
έτσι το σκοτάδι να γίνει το φως και η ακινησία ο χορός.
Ψίθυρος από τρεχούμενα ρυάκια, και χειμωνιάτικη αστραπή.
Το άγριο θυμάρι αθέατο και η άγρια φράουλα,
το γέλιο στον κήπο, αντήχηση μιας έκστασης
όχι χαμένης, που όμως απαιτεί, σημαδεύοντας την αγωνία
του θανάτου και της γέννησης.
(painting by Jean Shen)
Dry Salvages
I
Δεν ξέρω πολλά από θεούς . αλλά νομίζω ότι ο ποταμός
είναι ένας δυνατός μελαψός θεός -
βλοσυρός, αδάμαστος και ατίθασος,
υπομονετικός ως ένα βαθμό, στην αρχή αποδεκτός ως σύνορο
χρήσιμος, αναξιόπιστος, σαν κομιστής εμπορευμάτων
ύστερα μόνο ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο γεφυροποιός
Μόλις λυθεί το πρόβλημα, ο μελαψός θεός σχεδόν ξεχνιέται
από τους κατοίκους των πόλεων - πάντα, ωστόσο, αμείλικτος.
Διατηρώντας τις εποχές και τις ορμές του, καταστροφέας,
θυμίζει
όσα οι άνθρωποι διαλέγουν να ξεχνούν. Ατίμητος,
ακατεύναστος
από τους λάτρεις της μηχανής, όμως, περιμένοντας,
παρατηρώντας και περιμένοντας.
Ο ρυθμός του ήταν παρόν στο βρεφικό δωμάτιο,
στον δυσώδη αείλανθο της αυλόπορτας του Απρίλη,
στη μυρωδιά των σταφυλιών στο φθινοπωρινό τραπέζι,
και στη βραδινή συντροφιά στο χειμωνιάτικο
φως του γκαζιού.
[.....]
photo Michal Maku
Little Gidding
III
Υπάρχουν τρεις καταστάσεις που συχνά δείχνουν όμοιες
ωστόσο διαφέρουν εντελώς, ανθίζουν στον ίδιο φράχτη:
η προσκόλληση στον εαυτό και σε πράγματα και σε πρόσωπα,
η αποδέσμευση
από τον εαυτό κι από πράγματα κι από πρόσωπα
και, μεγαλώνοντας ανάμεσά τους, η αδιαφορία
που μοιάζει με τις άλλες όπως ο θάνατος μοιάζει με τη ζωή,
όντας ανάμεσα σε δυο ζωές - ανάνθιστη, ανάμεσα
στη ζωντανή και τη νεκρή τσουκνίδα.
Αυτή είναι η χρησιμότητα της μνήμης:
να μας απελευθερώνει - όχι λιγοστεύοντας την αγάπη
αλλά επεκτείνοντας
την αγάπη πέρα από την επιθυμία,
κι έτσι να μας απελευθερώνει
από το μέλλον καθώς και από το παρελθόν
[....]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου